Η ενδομητρίωση σχετίζεται με πληθώρα συμπτωμάτων όπως χρόνιος πυελικός πόνος, επώδυνη σεξουαλική επαφή κι υπογονιμότητα. Η επίδρασή τους στην ψυχολογία και την κοινωνική ζωή των γυναικών που πάσχουν από τη νόσο είναι συχνά σημαντική (1,2). Αυτό είναι λογικό αν αναλογιστεί κάποιος την αρνητική επίδραση του χρόνιου πόνου στην κοινωνική κι επαγγελματική ζωή των ασθενών.

  Οι Pope et al. κατέδειξαν πως η ενδομητρίωση σχετίζεται με πληθώρα ψυχιατρικών συμπτωμάτων, κυρίως με κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές και ψυχικό στρες (3). Ωστόσο, το ποσοστό των ασθενών με ψυχιατρικά συμπτώματα διαφέρει από μελέτη σε μελέτη. Στη μελέτη των Sepulcri και Do Amaral (4), σχεδόν 9 στις 10 γυναίκες με ενδομητρίωση εμφάνισαν κατάθλιψη ή αγχώδεις διαταραχές, σε αντίθεση με αυτή των Friedl et al. (5), όπου λιγότερο από το 1/3 των ασθενών εμφάνισε αυτά τα συμπτώματα. Το στάδιο της νόσου δε φαίνεται να σχετίζεται με τη πιθανότητα εμφάνισης ψυχιατρικών συμπτωμάτων, ωστόσο, η ηλικία της ασθενούς σχετίζεται θετικά με την πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης (4). Επίσης, η παρουσία της κατάθλιψης, αυτή καθαυτή, φαίνεται να σχετίζεται με την επιδείνωση του χρόνιου πόνου που αναφέρουν οι γυναίκες με ενδομητρίωση. Μιας κι η αντίληψη μας για την αιτιογέννεση του χρόνιου πόνου παραμένει ημιτελής, η συνύπαρξη χρόνιου πόνου και κατάθλιψης, μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στη διάκριση ανάμεσα στο αίτιο και το αποτέλεσμα.

   Όπως αναφέραμε, η ενδομητρίωση είναι σημαντική αιτία υπογονιμότητας κι η υπογονιμότητα μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στη ψυχική υγεία. Σε μια μελέτη των Berqvist και Theorell (6), που σύγκρινε τη ψυχική υγεία γυναικών με υπογονιμότητα κι ενδομητρίωση με αυτή γυναικών με ενδομητρίωση χωρίς υπογονιμότητα, η πρώτη ομάδα αναζήτησε ψυχολογική βοήθεια (ή εξέφρασε την επιθυμία για αυτή) σε ποσοστό 50%.

  Η επιτυχής αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης (φαρμακευτική ή χειρουργική) μπορεί να αναστρέψει την αρνητική επίδραση της νόσου στη ψυχική υγεία και τη συνολική ποιότητα ζωής των ασθενών (2). Ωστόσο, η μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή φαίνεται να έχει αρνητική επίδραση, συνολικά, στην ποιότητα ζωής αυτών των γυναικών (4). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η μελέτη των Garry et al. (7), σχετικά με το ρόλο της ριζικής χειρουργικής αφαίρεσης εστιών ενδομητρίωσης: οι συγγραφείς κατέδειξαν πως αυτή σχετίζεται με σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.

 Με βάση τα παραπάνω, συστήνεται η εκτίμηση του συναισθηματικού προφίλ και της συνολικής ποιότητας ζωής ως κομμάτι της ολιστικής αντιμετώπισης των ασθενών με ενδομητρίωση, τόσο πριν την έναρξη όσο και κατά τη διάρκεια της αντιμετώπισης της νόσου, ως ένας ακόμη δείκτης αποτελεσματικότητας της. Η επιτυχής αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης και των συμπτωμάτων της από επαγγελματίες υγείας με αντίστοιχη εξειδίκευση, σχετίζεται με βελτίωση της ποιότητας ζωής και της ψυχικής υγείας των ασθενών με τη νόσο.

Αναφορές:

1. Friedl F, Riedl D, Fessler S, et al. Impact of endometriosis on quality of life, anxiety, and depression: an Austrian perspective. Arch Gynecol Obstet. 2015;292(6):1393–1399.
2. Jia SZ, Leng JH, Shi JH, Sun PR, Lang JH. Health-related quality of life in women with endometriosis: a systematic review. J Ovarian Res. 2012;5(1):29.
3. Pope CJ, Sharma V, Sharma S, Mazmanian D. A systematic review of the association between psychiatric disturbances and endometriosis. J Obstet Gynaecol Can. 2015;37(11):1006–1015.
4. Sepulcri Rde P, do Amaral VF. Depressive symptoms, anxiety, and quality of life in women with pelvic endometriosis. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2009;142(1):53–56.
5. Friedl F, Riedl D, Fessler S, et al. Impact of endometriosis on quality of life, anxiety, and depression: an Austrian perspective. Arch Gynecol Obstet. 2015;292(6):1393–1399.
6. Bergqvist A, Theorell T. Changes in quality of life after hormonal treatment of endometriosis. Acta Obstet Gynecol Scand 2001;80:628–37.
7. ] Garry R, Clayton R, Hawe J. The effect of endometriosis and its radical laparoscopic excision on quality of life indicators. Br J Obstet Gynecol 2000;107: 44–5.