Η ενδομητρίωση είναι μια νόσος που συχνά (και πάντα στην εν τω βάθει μορφή της) προκαλεί παραμόρφωση της φυσιολογικής ανατομίας, μέσα από την δημιουργία συμφύσεων (1). Aυτό σημαίνει πως, τόσο η ίδια η νόσος, όσο και κάθε απόπειρα λαπαροσκοπικής αφαίρεσης των εστιών ενδομητρίωσης, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο όργανα όπως το έντερο, την ουροδόχο κύστη, τους ουρητήρες (τους κυλινδρικούς σωλήνες που ενώνουν τους νεφρούς με την ουροδόχο κύστη) κ.ά.

Στο παρελθόν, η χειρουργική της ενδομητρίωσης πραγματοποιούνταν από γυναικολόγους με εμπειρία στην λαπαροσκοπική χειρουργική, οι οποίοι, όμως, δεν είχαν απαραίτητα σημαντική εμπειρία στην αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης. Τα τελευταία χρόνια, όμως, το σκηνικό έχει αλλάξει. Αναγνωρίζεται ευρέως η ανάγκη για χειρουργούς γυναικολόγους με ειδική εκπαίδευση στην χειρουργική της εν τω βάθει ενδομητρίωσης (2), οι οποίοι, σε συνεργασία με χειρουργούς άλλων ειδικοτήτων (π.χ. γενικός χειρουργός, χειρουργός ουρολόγος), είναι σε θέση να αφαιρέσουν με ασφάλεια τις εστίες της ενδομητρίωσης (3).

Γιατί, λοιπόν, έχουμε ανάγκη από χειρουργούς με ειδική εκπαίδευση στην ενδομητρίωση?

• Πρώτον, γιατί, όπως αναφέραμε, η νόσος προκαλεί παραμόρφωση της ανατομίας, θέτοντας μια σημαντική πρόκληση σε κάθε χειρουργό χωρίς την ανάλογη εμπειρία.
• Δεύτερον, υπάρχουν πλέον αρκετές ενδείξεις πως έχουμε καλύτερα αποτελέσματα όταν οι εστίες της ενδομητρίωσης αφαιρούνται (παρά όταν καυτηριάζονται) (4-6). Η χειρουργική αφαίρεση απαιτεί σημαντική χειρουργική δεξιότητα.
• Τρίτον, τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα επιτυγχάνονται όταν διατηρούνται ανέπαφα σημαντικά νεύρα της πυέλου (nerve-sparing approach) (7). Για να επιτευχθεί αυτό, απαιτείται εκπαίδευση και σημαντική χειρουργική δεξιότητα (8).
• Τέταρτον, καθώς η νόσος προσβάλει συχνά κι άλλα όργανα, είναι σημαντικό ο χειρουργός να είναι εξοικειωμένος με αυτό αλλά και να διαθέτει την κατάλληλη ομάδα από συναδέρφους, με σκοπό την αποτελεσματική αντιμετώπιση της νόσου (9).⁹.

For the reasons stated above, there is a need for gynaecological surgeons with special training in the surgical management of deep infiltrating endometriosis (DIE).

Αναφορές:

1. Porpora MG, Koninckx PR, Piazze J, Natili M, Colagrande S, Cosmi EV. Correlation between endometriosis and pelvic pain. J Am Assoc Gynecol Laparosc. 1999 Nov;6(4):429-34.
2. Pécout M, Jean Dit Gautier E, Doucède G, Collinet P, Rubod C. Pelvic endometriosis: Refer to the surgeon at the right moment: Pelvic endometriosis: When refer to the surgeon? J Gynecol Obstet Hum Reprod. 2020 Apr;49(4):101701.
3. Moawad GN, Tyan P, Abi Khalil ED, Samuel D, Obias V. Multidisciplinary Resection of Deeply Infiltrative Endometriosis. J Minim Invasive Gynecol. 2018 Mar-Apr;25(3):389-390.
4. Pundir J, Omanwa K, Kovoor E, Pundir V, Lancaster G, Barton-Smith P. Laparoscopic Excision Versus Ablation for Endometriosis-associated Pain: An Updated Systematic Review and Meta-analysis. J Minim Invasive Gynecol. 2017 Jul-Aug;24(5):747-756.
5. Wykes CB, Clark TJ, Chakravati S, Mann CH, Gupta JK. Efficacy of laparoscopic excision of visually diagnosed peritoneal endometriosis in the treatment of chronic pelvic pain. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2006 Mar 1;125(1):129-33.
6. Fleisch MC, Xafis D, De Bruyne F, Hucke J, Bender HG, Dall P. Radical resection of invasive endometriosis with bowel or bladder involvement–long-term results. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2005 Dec 1;123(2):224-9.
7. Ceccaroni M, Clarizia R, Bruni F, D’Urso E, Gagliardi ML, Roviglione G, Minelli L, Ruffo G. Nerve-sparing laparoscopic eradication of deep endometriosis with segmental rectal and parametrial resection: the Negrar method. A single-center, prospective, clinical trial. Surg Endosc. 2012 Jul;26(7):2029-45.
8. Darwish B, Roman H. Nerve Sparing and Surgery for Deep Infiltrating Endometriosis: Pessimism of the Intellect or Optimism of the Will. Semin Reprod Med. 2017 Jan;35(1):72-80.
9. Ugwumadu L, Chakrabarti R, Williams-Brown E, Rendle J, Swift I, John B, Allen-Coward H, Ofuasia E. The role of the multidisciplinary team in the management of deep infiltrating endometriosis. Gynecol Surg. 2017;14(1):15.